Wie was Barnabas en wat was sy leerstellings?

Beskrywing van Barnabas deur  Chris van Wyk | Nico Simpson | Frederick Marais van hul boek oor Barnabas.

“Ons gebruik ’n meesterverhaal, dié keer nie ’n hoofstuk of boek in die Bybel nie, maar ’n karakter in die Nuwe Testament, Barnabas.  Barnabas is een van die onvertelde en onderskatte verhale in ons Bybelse biblioteek.  Hy is egter by uitstek iemand wat wys hoe ’n lewenstyl gevorm word deur die geestelike gewoontes wat jy beoefen:

• Die Here kon Barnabas se dankoffer gebruik om die eerste gemeente finansieël te bemoedig en te laat oorleef.  Sonder sy vrygewigheid sou die gemeente baie moeilik ‘n basis kon wees vir die eksponensiële groei van die koninkryk in die eerste paar dekades van ons jaartelling.
• Die kerk kon Saulus en sy bediening aanvaar weens Barnabas wat hom gasvry ontvang het en só vir Saulus as borg in  die eerste gemeente opgetree het.  Daarsonder sou die kerk baie maklik eksklusief-Joods kon bly en kon kies om nie grense na ander oor te steek nie.
• Die jong Johannes Markus het in Barnabas ‘n begeleier en mentor van formaat gevind wat hom deur sy gawe van bemoediging in staat gestel het om nie net uiteindelik met Paulus te versoen nie, maar ook die eerste en oudste evangelie te skrywe.  Sy evangelie skets die eerste koherente prentjie van Jesus wat deur die ander sinoptiese evangelies as bronteks gebruik is.

Barnabas het ‘n fenomenale bydrae tot die eerste kerk en die vestiging van die koninkryk gemaak.  Woorde ontbreek eintlik om sy bydrae na waarde te skat.

Hy was veral ‘n Bemoediger, soveel so dat dit sy bynaam geword het.  Hy was ‘n Borg vir Saulus, ‘n Brugbouer in Antiogië, ‘n Bemagtiger van Saulus as leraar, ‘n pionier Bedienaar van die evangelie aan die heidene en ‘n bobaas Begeleier van jong gelowiges.

Barnabas is dus vir almal van ons ‘n voorbeeld van iemand wat sy arsenaal van gawes – bemoediging, vrygewigheid, gasvryheid, begeleiding – tot voordeel van die kerk en in diens aan die Here aangewend het.  Hy illustreer vir ons hoe ‘n Christelike lewenstyl werk.

Of ‘n mens nou kan peil trek op die 6de eeuse monnik van Siprus, Alexander Monachus, se beskrywing van Barnabas al dan nie – “his face was like that of an angel ... and he had sparkling eyes” (Laudatio Barnabae, 25) – Barnabas verdien ‘n plek in die harte van Christene wêreldoor as ‘n man wat  uitnemend geslaag het daarin om sy gawes in diens van sy roeping in die kerk en koninkryk in te span.  Hy is ‘n ware stigterspionier van die kerk van Christus wat meegewerk het aan sy wêreldgestalte.” Tot hier is hulle beskrywing.

Maar wat het Barnabas die mense geleer.

Daar is eerstens die Evangelie soos opgeteken deur Markus, wat ‘n metgesel van Paulus en Barnabas was. Markus is die oudste van die vier evangelies van die Bybel, en dit is hoe Paulus en Barnabas die evangelie weergegee het aan die Jode en ander in die sinagoges. Na Paulus se vertrek het Markus agter gebly by Barnabas, en het hy nog twee boeke geskryf wat nie in die Bybel soos ons dit vandag ken opgeteken is nie.

Die een boek, die handelinge van Barnabas vertel die verhaal van hoe hulle in Cyprus gewerk het onder Barnabas se landsgenote, en hoe hy uiteindelik opgehang is en tot as verbrand is. Die tweede boek is een wat ek so ‘n paar gedeeltes vir ons in Afrikaans vertaal, aangesien die boek sover aan my bekend, net in Engels beskikbaar is.

Daar is ook ‘n boek die Evangelie volgens Barnabas wat glad niks met Barnabas te doen het nie, en wat ek nie eers wil vra dat mense dit lees nie, want dit is eers in 400NC gesktyf deur iemand wat gedink het hy kan Barnabas se naam gebruik om sy onsinnighede mee bekend te stel.

Maar terug na die brief van Barnabas. In die brief gebruik hy deurgans die vertolking van fisiesegebeure of voorskrifte, en dan lê hy dit uit in geestelike konteks. Omdat hy meestal onder die Jode gewerk het, het hy gedeeltes uit die Ou Testament geneem en dan vir die Jode gewys wat daarmee bedoel word in ‘n Nuwe Testamentiese siening.

Die gedeelte wat ek graag wil gebruik gaan oor watter kos verbode was vir Israel en dan die geestelike impak wat ons vandag ook nog daaraan kan koppel. Dit beslaan die hele hoofstuk 10 van die brief.

Hoofstuk 10 – Geestelike betekenis van die voorskrifte van Moses ten opsigte van verskillende soorte kos.

Nou, waarom het Moses gesê julle mag nie vark eet nie, ook nie ‘n arend, of ‘n valk, of ‘n roofvoël nie, en ook nie enige vis wat nie skubbe het nie. Hy het drie leerstelling vasgestel in sy gedagtes met die voorskrifte. Die HERE het in Deutronomium die volgende vir hulle gesê. “Maar jy, bly hier by My staan, dat Ek jou kan meedeel al die gebooie en die insettinge en die verordeninge wat jy hulle moet leer, dat hulle dit kan doen in die land wat Ek hulle sal gee om dit in besit te neem.”(Deu 5:31) Is daar nie ‘n bevel dat hulle die goed nie moet eet nie? Daar is, maar Moses het ook ‘n geestelike betekenis daaraan gekoppel. Vir hierdie rede het hy die vark genoem, dat jy jou nie sal voeg by mense wat soos varke leef nie. Wanneer hulle die lewe geniet, vergeet hulle van die HERE, maar wanneer hulle behoefte het, dan soek hulle die HERE. Dit is soortgelyk aan die vark, want wanneer hy geëet het, erken hy nie sy eienaar nie; maar sodra hy honger het skreeu hy totdat hy weer kos ontvang. Hy sê ook dat jy nie die arend, valk of roofvoël eet nie. Dit beteken jy sal jou nie by mense voeg wat nie wil werk vir hulle eie voorsiening nie, maar ander se eiendom op eis in ongeregtigheid, en alhoewel hulle ‘n aspek van eenvoudigheid voorstel, is hulle op die uitkyk waar, wat en wie hulle kan plunder. So die voëls sit ledig, vrugteloos, rond, en vind uit hoe hulle die liggame van ander kan verslind, en bewys hulleself so as peste deur al hulle optrede wat geen morele of geestelike waardes ten toon stel nie. En jy sal nie die paling of die pylinkvis of seekat eet nie. Dit beteken jy sal nie jou voeg by mense goddeloos optree deur weg te kruip en op slinkse manier hul prooi te vang nie, soos die visse altyd wegkruip en hul prooi op die bodem van die see vang nie. Verder het die HERE ook beveel dat hulle nie die haas sal eet nie, aangesien hy elke jaar net aanteel sonder ophou. Verder sal jy nie die hyena eet nie, aangesien die hyena die egbreker en homoseksueele voorstel, aangesien hulle geglo het dat die hyena van geslag kan verander, en die mens wat so optree onaanvaarbaar is.  Verder het Moses ook gesê hulle mag nie die wesel eet nie(weasel in Engels), aangesien die dier deur die oor bevrug word en deur die mond geboorte skenk. So dit verwys dat ons ons nie moet meng met mense wat die Woord hoor maar wat met hul mond enige vuilheid voortbring nie. Veral vrouens wat met mooi praatjies mense vang deur heuning om die mond te smeer nie, en dan ongeregtig optree nie.  So Moses het drie lerings gegee wat handel oor vleis met ‘n geestelike betekenis. Dawid begryp die betekenis en gee weer die drie beginsels wat daarop gebaseer is deur in die eerste vers van Psalm 1: “Welgeluksalig is die man wat nie wandel in die raad van die goddelose en nie staan op die weg van die sondaars en nie sit in die kring van die spotters nie;”. Die eerste beginsel wat na die visse verwys is  “Welgeluksalig is die man wat nie wandel in die raad van die goddelose”, en so na die vark verwys, “en nie staan op die weg van die sondaars en nie”,. Mense wat die naam van die HERE erken en bely, maar wegdraai sodra hulle gevoed is. “nie sit in die kring van die spotters nie;”. Die gedeelte verwys weer na die voëls wat wag vir hul prooi, maar tog verstaan hulle die geestelike betekenis van die Woord.

Maar Moses gaan verder en sê dat ons dat ons elke dier met ‘n gesplete voet mag eet aangesien hulle almal herkou. So hy eet tot hy genoeg het en dan herkou hy alles wat hy geëet het tot sy voordeel. So hulle mediteer op die Woord wat hulle ontvang, spreek die oordele van die HERE uit en gehoorsaam hulle, weet wie hulle voed en verbly hulle in Sy Woord. Maar wat is die betekenis van die gespleete voet? Dat die regverdige nogsteeds in hierdie wêreld loop, maar dat hy uitsien na die heilige staat wat nog moet kom. Kyk net hoe goed het Moses gesien en beveel. Maar hoe was dit moontlik vir hulle om al hierdie goed te verstaan en uit te lê? Ons dan wat die gebooie reg verstaan, kan dit verduidelik soos die HERE dit bedoel het. Daaroor is ons ore en ons harte besny, sodat ons die dinge kan verstaan. – Einde van hoostuk 10.